واکسیناسیون را بهتر بشناسید

در این مقاله شما را بیشتر با واکسن و واکسیناسیون اشنا خواهیم کرد .

ابتدا باید با واکسن اشنا شویم تا بهتر واکسیناسیون را درک کنیم

واکسن چیست ؟

موجود زنده ، مانند بدن انسان به خودی خود نیروی مقاومت و غلبه یافتن بر میکروبها را دارد .

این حالت را « مصونیت « می نامند.

اما در برخی از موارد باید بدن را از خارج کمک کرد ، تا چنین مصونیتی را پیدا کند . در بسیاری از بیماری هایی که از ویروس پدید می آیند ،

اگر انسان یکبار آن بیماری را بگیرد و خوب بشود دیگر در برابر آن مصونیت پیدا می کند .

مثلا آبله ، سرخک و آبله مرغان از بیماری هایی هستند که اگر یک بار انسان آنها را بگیرد ،

برای همیشه از آنها مصونیت پیدا می کند. یعنی دیگر آنها را هرگز نخواهد گرفت.

اما بیماری های دیگری مانند آنفولانزا ممکن است چند بار به سراغ به سراغ انسان بیایند. پس برای رهایی از چنگ انها می آیند و به طور

مصنوعی در انسان مصونیت ایجاد می کنند.

بدین طریق که ویروس ضعیف شده آن بیماری را به بدن تزریق کرده ، انسان را دچار یک حالت خفیفی از آن بیماری می نمایند.

ولی چون این بسیار ضعیف است، انسان به زودی بهبودی می یابد و

پس از بهبودی کامل برای یک مدت طولانی در برابر آن مرض ، مصونیت می یابد. واکسن زدن یعنی تزریق ویروس ضعیف یک بیماری به بدن.

هرگونه اقدامی که به منظور جلوگیری از بروز عفونت و یا تخفیف شکل طبیعی بیماری در فردی

با تجویز آنتی بادی یا آنتی ژن بعمل آید ایمن سازی گفته می شود .

با تزریق عضلانی یا وریدی آنتی بادی ایمنی غیرفعال یا انتقالی ایجاد می گردد

.دوام این نوع ایمنی کوتاه است و بستگی به نیمه عمر آنتی بادی در بدن فرد دریافت کننده دارد و این مدت در حدود ۳ تا ۴ هفته میباشد.

در صورت تجویز آنتی ژن که شامل میکرو ارگانیسم ضعیف شده ، کشته شده و یا اجزاء آن می شود دستگاه ایمنی فرد دریافت کننده تحریک و

بطور فعال آنتی بادی تولید می کند.ایمنی بدست آمده در این حالت را ایمنی فعال گویند. دوام این نوع ایمنی ، طولانی تر از نوع غیرفعال است.

واکسیناسیون اقدام بسیار مهم و با ارزشی است که بوسیله آن با هزینه کم می توان از ابتلاء

به بیماریهای عفونی جلوگیری کرد. با اجرای برنامه واکسیناسیون همگانی در جهان،

شیوع بسیاری از بیماریهای خطرناک در بین شیرخواران، کودکان و بالغین کاهش بارزی پیدا کرده است

بطوریکه اکنون شیوع بیماریهای خطیری چون دیفتری، کزاز، سیاه سرفه،

سرخک و فلج کودکان با واکسیناسیون همگانی با موفقیت کنترل و در بسیاری از کشورها عملا به حداقل میزان خود رسیده است ،

یا بیماری آبله که با واکسیناسیون همگانی و پیگیری جهانی ریشه کن شده است.

برای بیش از ۲۰ بیماری انسان، اکنون واکسن تهیه شده است که تعدادی از آنها بطور همگانی و

بقیه در شرایط خاصی، مورد استفاده قرار می گیرند. تصمیم برای تهیه و استفاده از واکسن،

جهت یک بیماری براساس نتیجه موازنه دو موضوع، یکی میزان احتیاج به واکسن و دیگری خطرات و عوارض ناشی از آن گرفته می شود.

میزان اثر پیشگیری کننده واکسن یک بیماری، از مقایسه تعداد مبتلایان دو گروه افراد واکسینه شده و نشده ای

که بطور تصادفی در معرض بیماری قرار می گیرند بدست می آید. موثرترین واکسن ها آنهائی هستند که

مکانیسم پیشگیری حاصل از مرحله بهبودی در شکل طبیعی بیماری را تقلید کنند.

واکسن های با اجرام زنده که از قدرت بیماریزایی آنها کاسته شده است،

معمولا با دوز واحد می توانند ایمنی موثر و طولانی نسبت به واکسن های کشته شده ایجاد کنند .

این واکسن ها علاوه بر سیستم ایمنی هومورال، سیستم ایمنی سلولی را نیز تحریک می نمایند،

این نوع واکسنها تمایل دارند واکنشهای مشابه شکل طبیعی بیماری به خصوص در افراد با نقص ایمنی را ایجاد کنند.

برای اینکه با واکسن های کشته شده ایمنی کافی و بمدت طولانی بدست آید،

بایستی این واکسن ها ابتدا در چند نوبت تزریق گردند و برای جلوگیری از کاهش سطح آنتی بادی و

ادامه ایمنی اغلب لازم است که تزریق واکسن در آینده یادآوری شود.