عوارض فیزیوتراپی چیست؟
شاید برایتان عجیب باشد اما عوارض جانبی فیزیوتراپی چیست؟ یکی از سوالاتی‌ست که خیلی از بیماران بعد از تجویز جلسات درمانی می‌پرسند.
فیزیوتراپی اصولاً یک روش درمانی ایمن و موثر برای بهبود حرکت، کاهش درد و توان‌بخشی عضلات است، اما گاهی ممکن است عوارضی هم داشته باشد.
مثلاً تا حالا برایتان پیش آمده که بعد از ماساژ یا ورزش احساس کوفتگی یا خستگی کنید؟
این موضوع در فیزیوتراپی هم ممکن است رخ دهد. وقتی عضلات و مفاصل تحریک می‌شوند، طبیعی‌ست که واکنش‌هایی مثل درد یا التهاب موقت ایجاد شود. اما این همیشه نشانه‌ی بدی نیست.
عوارض بعد از فیزیوتراپی
حالا بیایید به این سوال بپردازیم: عوارض بعد از فیزیوتراپی معمولاً چه چیزهایی هستند؟
یکی از رایج‌ترین عوارض، درد خفیف یا احساس سفتی در عضلات تحت درمان است.
این درد معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف می‌شود. کبودی جزئی، خستگی عمومی بدن، یا حتی کمی سرگیجه نیز ممکن است بعد از جلسات شدید فیزیوتراپی احساس شود.
فرض کنید بعد از تمرینات کششی، کمرتان بیشتر از قبل درد گرفته؛ نگران نشوید!
این می‌تواند نشانه‌ی تحریک عضلات عمیق باشد که تا قبل از این کمتر فعالیت داشته‌اند.
آیا فیزیوتراپی عوارض دارد؟
یکی از سوالاتی که اغلب افراد قبل از شروع جلسات درمانی در ذهن دارند، این است که آیا فیزیوتراپی عوارض دارد؟
این سؤال طبیعی‌ست، به‌ویژه اگر اولین بار باشد که کسی فیزیوتراپی را تجربه می‌کند یا نگران وخامت بیشتر مشکلش باشد.
پاسخ کوتاه این است: بله، فیزیوتراپی می‌تواند عوارضی داشته باشد، اما نگران نباشید؛ در بیشتر موارد این عوارض خفیف، موقتی و قابل کنترل هستند.
بگذارید دقیق‌تر بررسی کنیم چرا ممکن است عوارضی ظاهر شوند.
فیزیوتراپی یعنی تحریک عضلات، مفاصل، اعصاب و گاهی حتی بافت‌های عمیق‌تر بدن. این تحریک‌ها، اگرچه به قصد بهبود انجام می‌شوند، ولی مثل هر مداخله درمانی دیگر، می‌توانند واکنش‌هایی را در بدن ایجاد کنند.
به عنوان مثال:
- اگر تمرین‌ها بیش از توان فیزیکی شما طراحی شده باشند، ممکن است عضلات دچار خستگی یا التهاب شوند.
- اگر در بخش‌هایی از بدن گرفتگی یا خشکی شدید وجود داشته باشد، کشش یا ماساژ آن ناحیه می‌تواند در ابتدا دردناک باشد.
- استفاده بیش از حد از دستگاه‌های الکتروتراپی، اولتراسوند یا گرما درمانی نیز در بعضی افراد باعث التهاب، سوختگی خفیف یا تحریک پوستی می‌شود.
حالا بیایید یک سناریو واقعی را تصور کنیم:
فرض کنید شما به خاطر درد زانو به مرکز فیزیوتراپی مراجعه می‌کنید.
در جلسه اول، فیزیوتراپیست علاوه بر تمرکز روی زانو، حرکاتی برای تقویت عضلات لگن و ران هم اضافه می‌کند.
اما روز بعد احساس می‌کنید درد به سمت ران یا حتی ساق پا کشیده شده.
ممکن است فکر کنید اوضاع بدتر شده! در حالی که این درد جدید، در بسیاری مواقع واکنش طبیعی بدن به شروع تمرینات جدید است، مخصوصاً اگر عضلات مدتی بی‌تحرک بوده‌اند.
البته، اگر این درد ادامه‌دار یا غیرعادی باشد، باید حتماً به فیزیوتراپیست اطلاع داده شود چون احتمال دارد تمرینات نیاز به بازبینی داشته باشند.
اینجا یک نکته کلیدی وجود دارد:
بدن هر فرد منحصر به‌فرد است.
آنچه برای یک نفر کاملاً بی‌خطر است، ممکن است برای دیگری کمی ناراحتی ایجاد کند.
بنابراین اگر در حین یا بعد از فیزیوتراپی علائمی مثل درد شدید، سرگیجه، بی‌حسی یا کبودی غیرعادی مشاهده کردید، نباید نادیده بگیرید.
همکاری نزدیک با فیزیوتراپیست و بیان شفاف مشکلات‌تان، مهم‌ترین راه پیشگیری از عوارض جدی‌تر است.
در نهایت، فیزیوتراپی وقتی توسط افراد متخصص، با تشخیص دقیق و برنامه‌ریزی درست انجام شود، بسیار ایمن و مفید خواهد بود.
اما اگر سهل‌انگاری شود، می‌تواند به جای بهبود، بدن را دچار فشار اضافی کند.
شما تا حالا تجربه مشابهی داشتید؟ آیا بعد از جلسه فیزیوتراپی دردتان بیشتر شد یا بهتر؟
پاسخ شما می‌تونه به خیلی از افرادی که هنوز فیزیوتراپی را شروع نکرده‌اند کمک کند تا با دید بهتری وارد این مسیر درمانی شوند.
۱۰ تا از شایع ترین عوارض فیزیوتراپی
در این قسمت، به طور مشخص ۱۰ تا از شایع‌ترین عوارض فیزیوتراپی را با هم مرور می‌کنیم.
شناخت این موارد به شما کمک می‌کند با آمادگی بیشتری جلسات را آغاز کنید:
- درد عضلانی بعد از تمرین
- التهاب موقت در ناحیه درمان
- خستگی جسمی یا ذهنی
- کبودی‌های سطحی
- بی‌حسی یا گزگز در اندام‌ها
- سفتی مفاصل بعد از کشش
- افزایش موقت درد قبلی
- سردرد (به‌ویژه بعد از درمان گردن)
- حساسیت پوستی به دستگاه یا ژل
- احساس سرگیجه بعد از ایستادن یا تمرین
شما تجربه‌ی کدام‌یک از این موارد را داشته‌اید؟ اگر عارضه‌ای شدیدتر داشتید، آیا با پزشک یا فیزیوتراپیست در میان گذاشتید؟
قبل از فیزیوتراپی چه باید کرد؟
یکی از پرسش‌های مهمی که کمتر به آن توجه می‌شود این است: قبل از فیزیوتراپی چه باید کرد؟
قبل از شروع درمان، بهتر است چند نکته ساده اما مهم را رعایت کنید:
- با فیزیوتراپیست درباره سابقه بیماری‌ها، جراحی‌ها و داروهایی که مصرف می‌کنید صحبت کنید.
- لباسی راحت و کشی بپوشید که مانع حرکت شما نشود.
- بدن‌تان را با کمی آب‌رسانی آماده کنید؛ آب بنوشید.
- یک وعده سبک بخورید تا انرژی داشته باشید، ولی نه آن‌قدر سنگین که حس خواب‌آلودگی پیدا کنید.
به نظر شما، آماده بودن برای جلسه درمان، چقدر در نتیجه نهایی مؤثر است؟ خیلی‌ها این نکات ساده را جدی نمی‌گیرند، اما تجربه ثابت کرده که همین موارد کوچک، اثر بزرگی دارند.
خطرناک ترین عوارض فیزیوتراپی
بیایید روراست باشیم: فیزیوتراپی در کل بی‌خطر است، اما خطرناک‌ترین عوارض فیزیوتراپی هم وجود دارد؛ هرچند نادر.
اگر فردی دچار پوکی استخوان شدید باشد و تمرین‌های فشار بالا دریافت کند، ممکن است خطر شکستگی افزایش یابد.
یا در افرادی که مشکلات قلبی دارند، تمرینات بی‌برنامه می‌تواند باعث تپش قلب یا حتی بی‌حالی شود.
یکی دیگر از خطرات بالقوه، آسیب به اعصاب یا مفاصل در صورت استفاده غلط از دستگاه‌های الکتروتراپی است.
آیا می‌دانستید در برخی موارد اشتباه در تشخیص نوع آسیب می‌تواند باعث تشدید درد شود؟
به همین دلیل انتخاب یک فیزیوتراپیست با تجربه، نه‌تنها مهم، بلکه ضروری‌ست.
آیا فیزیوتراپی عوارض جانبی دارد؟
عوارض جانبی فیزیوتراپی در طول درمان و حتی بعد از پایان جلسات فیزیوتراپی هم ممکن است به وجود بیاید که می تواند انگیزه ی ما برای درمان را از بین ببرد.
اما مطلب مهم این است که با آگاهی نسبت به انتخاب روش های درمانی اقدام کنیم و این نکته را مدنظر داشته باشیم که اکثر عوارض جانبی فیزیوتراپی، ناشی از مشکلات حرکتی و عدم تحرک می باشد.
همچنین اکثر این عوارض موقتی هستند و بعد از مدتی از بین می روند.
علاوه بر آن هر چه فیزیوتراپی را عقب تر بیاندازید به احتمال زیاد آسیب های شما بیشتر می شود و در برخی موارد ممکن است که دیگر فیزیوتراپی جوابگو نباشد و کار به جراحی های سنگین کشیده شود.
برای جلوگیری از این کار باید عوارض ناشی از فیزیوتراپی را بشناسیم و سعی کنیم آن ها را تحمل کنیم تا از عوارض ناخواسته بعدی جلوگیری کرده باشیم.
در ادامه برخی از عوارض جانبی فیزیوتراپی را با هم بررسی خواهیم کرد.
درد
اگر چه اصولا بعد از یک یا دو جلسه فیزیوتراپی معمولا درد کاهش می یابد اما برخی اوقات در مراحل اولیه فیزیوتراپی ممکن است درد شما بیشتر شود.
اما این را در نظر داشته باشید که با گذر زمان از شدت آن کاسته می شود.
شما نباید به خاطر درد اولیه ای که تجربه می کنید از درمان خود نا امید شوید و این وظیفه فیزیوتراپیست شما است که اطلاعات لازم را در این مورد به شما بدهد.
در این مرحله لازم است که میزان درد خود را با پزشک و فیزیوتراپیست خود در میان بگذارید چرا که راه هایی برای کاهش درد در مدت درمان وجود دارد که می تواند به بهبودی افراد کمک کند.
در برخی از موارد که ممکن است درد به خاطر جابجایی و یا فشار زیاد باشد ممکن است لازم باشد که از خدمات فیزیوتراپی در منزل بهره ببرید تا فشار و جابجایی کمتری را تحمل کنید.
عدم نتیجه گیری
یکی دیگر از عوارض جانبی فیزیوتراپی این است که پس از انجام چندید جلسه هنوز نتیجه ی قابل توجهی نگرفته اید این مورد واقعا ممکن است برخی را دلسرد کند.
البته باز هم توجه داشته باشید که این جزوی از ماهیت روش های درمانی است و مانند تمام روش های دیگر پزشکی که ممکن است جوابدهی مناسبی نداشته باشند، فیزیوتراپی هم از این قاعده مستثنی نیست.
اینکه منوال تراپی برای شما مناسب است یا الکتروتراپی یا سایر روش های درمانی، به نوع بیماری و تشخیص فیزیوتراپیست بر می گردد و همانند هر انسان دیگری فیزیوتراپیست ها هم از اشتباه مصون نیستند.
برای آکاهی از اهداف درمانی و درمان هایی که دریافت می کنید از فیزیوتراپیست بخواهید که به شما توضیحای ارائه بدهد.
ادم یا تورم
در برخی از موارد هم به علت فشارهایی که به عضلات، تاندون ها و رباط ها وارد می شود، ادم یا تورم به وجود می آید. که می تواند عملکرد فرد را مختل نماید.
اما برای کنترل تورم هم فیزیوتراپیست ها راه های درمان مناسبی دارند.
مانند استفاده از یخ یا ماساژ که می تواند به کنترل ادم و بهبود عملکرد کمک کند.
مشکلات روانشناختی و احساسی
شاید بتوان گفت که: طولانی بودن مدت درمان یکی عوارض جانبی فیزیوتراپی می باشد که می تواند بر مناسبات کاری و روال عادی زندگی افراد تاثیر بگذارد.
در نتیجه افراد را با مشکلات روانشناختی و احساسی درگیر می کند و ممکن است حس سرخوردگی در فرد به وجود بیاورد.
در چنین شرایطی کمک گرفتن از یک فرد متخصص می تواند کمک کننده باشد.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی در درمان سکته مغزی
