بیماری MSA چیست ؟
بیماری آتروفی سیستم چندگانه یابه اختصار MSA نوعی اختلال عصبی پیشرونده و نادر بوده که
روی عملکردهای غیر ارادی بدن کثل فشار خون ، تنفس ، عملکرد مثانه و کنترل حرکت اثر میگذارد .
در این مقاله از درمان در منزل سعی داریم تا بیشتر با بیماری MSA اشنا شویم .
بیماری MSA چیست ؟
این بیماری عفونی و مسری نیست بلکه نوعی اختلال تخریب عصبی پیشرونده و ناد است که
به علت کاهش عملکرد و مرگ انواع مختلفی از سلول های عصبی در مغز و نخاع ایجاد میشود .
این بیماری با تحلیل بخشی از مغز (مخچه ، گانگلیون پایه و ساقه مغز) روی سیستم عصبی خومختار
(بخشی از سیستم عصبی که فعالیت های غیر ارادی مثل فشار خون و گوارش را گنترل میکند ) و سیستم حرکتی تاثیر میگذارد .
دلایل ایجاد MSA
هنوز علت شناخته شده ای برای بیماری MSA وجود ندارد .
بافت بخش آسیب دیده مغز افراد مبتلا به MSA حاوی مقداری پروتئین غیرطبیعی به نام الفا سینوکلئین است که افزایش بیان در بخش های مغز تجمع می یابد .
این تجمع غیر طبیعی الفاسینوکلئین در سلول های عصبی و بخش های حمایتی ان موجب اختلال در تدریجی در عملکرد سلول عصبی میشود .
علایم MSA
این بیماری بخش های زیادی از بدن را درگیر میکند .
علائم بیماری بسته به اینکه کدام بخش مغز دچار کاهش سلول عصبی شده باشد متفاوت است .
علائم بیماری معمولا در افراد بین ۵۰ یا ۶۰ سال بروز میکند .
اما ممکن است هز زمانی بعد از ۳۰ سالگی هم شروع شده و به سرعت طی ۵ تا ۱۰ سال پیشرفت کند .
به طوری خواهد بود که عملکرد فرد کاهش یافته و در نهایت روی تخت بستری میشود .
افرادی مبتلا به این بیماری هستند در مراحل انتهایی بیماری به ذات الریه مبتلا شده و ممکن است به دلیل مشکلات قلبی و تنفسی به طور ناگهانی فوت کنند .
-
علائم حرکتی (مشابه پارکینسون)
- کندی حرکات
- لرزش ملایم دست‌ها (کمتر از بیماری پارکینسون)
- سفتی عضلات
- اختلال در تعادل و هماهنگی حرکات
- مشکل در صحبت کردن (لکنت یا گفتار نامفهوم)
-
علائم غیرحرکتی (اختلالات خودمختار بدن)
- افت فشار خون وضعیتی (افت ناگهانی فشار خون هنگام ایستادن)
- مشکلات مثانه (احتباس ادرار یا بی‌اختیاری)
- اختلالات خواب (بی‌خوابی یا قطع ناگهانی تنفس در خواب)
- تعریق بیش‌ازحد یا عدم تعریق
- اختلال در کنترل دمای بدن (احساس گرمای شدید یا سرمای ناگهانی)
- یبوست شدید و مزمن
- کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ در مردان
بیماری MSA با توجه به علائم به ۲ دسته تقسیم میشود :
. MSA پارکینسونی یا نوع پی (MSA – P )
. MSA مخچه ای یا نوع سی (MSA – C)
از جمله علائم این بیماری شامل :
. هذیان گویی
. سفتی عضلات
. عدم تغییر چهره
.حرکات اهسته
. مشکل حفظ وضعیت و تعادل
. سختی در خم کردن بازوها و پاها
. اختلال سیستم عصبی خودمختار
. صحبت نامفهوم ، اختلال گفتار و ارزش صدا
. لرزش در زمان استراحت
مراحل پیشرفت بیماری MSA
مرحله ۱: علائم اولیه
- مشکلات خفیف در حفظ تعادل
- تغییر در نحوه صحبت کردن
- کاهش عملکرد حرکتی شبیه پارکینسون
مرحله ۲: پیشرفت بیماری
- افزایش مشکلات تعادلی و افتادن‌های مکرر
- وابستگی به وسایل کمکی مانند عصا یا واکر
- بروز مشکلات مثانه و افت فشار خون شدید
مرحله ۳: ناتوانی شدید
- از دست دادن توانایی راه رفتن
- مشکلات شدید بلع (خطر آسپیراسیون و ذات‌الریه)
- نیاز به مراقبت‌های پرستاری ۲۴ ساعته
روشهای تشخیصی
تشخیص MSA می‌تواند چالش‌برانگیز باشد زیرا علائم با سایر بیماری‌های عصبی (مانند پارکینسون) همپوشانی دارد. روشهای تشخیصی شامل:
- MRI مغز: بررسی وجود تغییرات ساختاری
- تست فشار خون: برای بررسی افت فشار خون وضعیتی
- آزمایش عملکرد مثانه: اندازه‌گیری حجم ادرار باقی‌مانده
- تست خواب (پلی‌سومنوگرافی) : بررسی اختلالات خواب و تنفس
- بررسی علائم خودمختاری: تست‌های سیستم عصبی اتونوم
درمان و راهکارهای کنترل بیماری MSA
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای MSA وجود ندارد، اما می‌توان با روشهای زیر علائم بیماری را مدیریت کرد:
-
داروهای کنترل علائم
- لوودوپا (درمان پارکینسونی، اما تأثیر محدودی دارد)
- فلودروکورتیزون و میدودرین (برای کنترل افت فشار خون)
- بوتاکس یا داروهای ضداسپاسم (برای بهبود مشکلات مثانه)
-
روشهای توانبخشی
- فیزیوتراپی (برای جلوگیری از تحلیل عضلات و بهبود تعادل)
- کاردرمانی (برای کمک به انجام فعالیت‌های روزمره)
- گفتاردرمانی (برای رفع مشکلات گفتاری و بلع)
-
درمان‌های مکمل و سبک زندگی
- افزایش مصرف نمک و مایعات برای جلوگیری از افت فشار خون
- پوشیدن جوراب‌های فشاری برای بهبود گردش خون
- داشتن یک رژیم غذایی غنی از فیبر برای کاهش یبوست
- استفاده از وسایل کمکی مانند واکر و ویلچر برای کاهش خطر سقوط
عوارض بیماری MSA
عدم مدیریت صحیح می‌تواند منجر به:
- عفونت‌های ادراری
- پنومونی (به دلیل مشکلات بلع)
- آسیب‌های ناشی از سقوط و بی‌تعادلی
- سوءتغذیه
توصیه‌هایی برای مراقبین و خانواده بیماران MSA
- ایجاد محیط ایمن در خانه (حذف موانع و استفاده از نرده‌های محافظ)
- کمک به انجام تمرینات حرکتی و توانبخشی
- توجه به تغذیه و تأمین کالری موردنیاز بیمار
- حمایت روانی و ایجاد روحیه مثبت در بیمار
- برنامه‌ریزی برای مراقبت‌های طولانی‌مدت
پیشگیری
در حال حاضر راهکار مشخصی برای پیشگیری از MSA وجود ندارد، اما رعایت موارد زیر می‌تواند مدیریت بیماری را بهبود بخشیده و از پیشرفت سریع جلوگیری کند:
- مراجعه منظم به پزشک متخصص مغز و اعصاب
- پیگیری درمان و مصرف دارو طبق دستور پزشک
- داشتن سبک زندگی سالم و فعالیت منظم
بیماری MSA یک بیماری عصبی پیشرونده است که تأثیر عمیقی بر عملکرد بدن دارد.
اگرچه درمانی برای توقف پیشرفت بیماری وجود ندارد، اما با مدیریت صحیح علائم، فیزیوتراپی، دارودرمانی و تغییرات سبک زندگی می‌توان کیفیت زندگی بیماران را تا حدی بهبود بخشید.
آگاهی و حمایت از بیماران و خانواده‌هایشان نقش مهمی در کنترل این بیماری دارد.
