نحوه اندازه گیری فشار خون در منزل
نحوه اندازه گیری فشار خون در منزل یکی از مهمترین مهارتهایی است که به کنترل سلامت قلب و عروق کمک میکند.
برای اندازه گیری فشار خون در منزل باید ابتدا در محیطی آرام بنشینید، بازوی خود را همسطح قلب قرار دهید و حدود ۵ دقیقه در حالت استراحت بمانید.
سپس دستگاه فشار خون دیجیتال یا عقربهای را روی بازوی بدون لباس بسته و دکمه اندازهگیری را فشار دهید.
فشار خون از دو عدد تشکیل میشود: عدد بالا (سیستولیک) که نشاندهنده فشار هنگام انقباض قلب است و عدد پایین (دیاستولیک) که فشار هنگام استراحت قلب را نشان میدهد.
مقدار طبیعی فشار خون برای بزرگسالان معمولاً حدود ۱۲۰ روی ۸۰ میلیمتر جیوه است.
برای کنترل دقیقتر، اندازهگیری باید در زمانهای مختلف روز انجام شود تا نوسانات طبیعی بدن مشخص گردد.
همچنین توصیه میشود پیش از گرفتن فشار، از مصرف قهوه، سیگار و فعالیت بدنی خودداری شود.
یادداشت نتایج فشار خون روزانه، به پزشک کمک میکند تا روند تغییرات را بررسی کرده و در صورت نیاز، درمان مناسب را تنظیم کند.
اندازهگیری منظم فشار خون در منزل نهتنها موجب تشخیص زودهنگام فشار خون بالا یا پایین میشود، بلکه نقش مؤثری در پیشگیری از سکتههای قلبی و مغزی دارد.
گرفتن فشار خون با نبض بدون دستگاه
گرفتن فشار خون با نبض بدون دستگاه روشی تقریبی است که برای شرایط اضطراری به کار میرود.
در این روش، پزشک یا فرد آموزشدیده از لمس نبض برای تخمین فشار خون استفاده میکند.
محل مناسب برای بررسی نبض، شریان کاروتید (گردن) یا شریان رادیال (مچ دست) است.
اگر نبض در مچ دست بهوضوح حس شود، معمولاً فشار سیستولیک حداقل ۸۰ میلیمتر جیوه است.
در صورت قابل لمس بودن نبض در گردن، فشار سیستولیک حداقل ۶۰ میلیمتر جیوه در نظر گرفته میشود.
البته این روش تنها تخمینی بوده و برای پایش دقیق فشار خون مناسب نیست.
روش نبضی بیشتر در اورژانسها یا مواقعی که دستگاه فشار خون در دسترس نیست استفاده میشود.
برای ارزیابی دقیق فشار، دستگاههای دیجیتال یا عقربهای با بازوبند استاندارد ضروری هستند.
در نهایت، گرفتن فشار خون بدون دستگاه صرفاً برای تخمین زنده بودن جریان خون مفید است و نمیتواند جایگزین ابزار پزشکی دقیق شود.
کنترل منظم فشار خون با دستگاه معتبر بهترین روش برای حفظ سلامت قلب است.
۱۴ مورد از مهم ترین موارد موثر در فشار خون
فشار خون بهعنوان یکی از شاخصهای حیاتی بدن، تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که شناخت آنها نقش مهمی در پیشگیری و کنترل فشار خون بالا دارد.
بر اساس یافتههای علمی، ۱۴ مورد از مهمترین عوامل مؤثر بر فشار خون عبارتاند از:
- سن: با افزایش سن، خاصیت ارتجاعی رگها کاهش یافته و احتمال بالا رفتن فشار خون بیشتر میشود.
- جنسیت: مردان در سنین میانسالی معمولاً فشار بالاتری نسبت به زنان دارند.
- وراثت: سابقه خانوادگی فشار خون بالا احتمال ابتلا را افزایش میدهد.
- وزن بدن و چاقی: اضافهوزن باعث افزایش حجم خون و فشار بر دیواره عروق میشود.
- رژیم غذایی: مصرف غذاهای چرب، سرخکردنی و پرنمک از عوامل اصلی افزایش فشار خون است.
- مصرف نمک: سدیم اضافی موجب احتباس مایعات و بالا رفتن فشار میگردد.
- استرس و اضطراب: استرس مزمن با افزایش هورمونهای آدرنالین و کورتیزول موجب تنگی عروق میشود.
- فعالیت بدنی: بیتحرکی یکی از دلایل اصلی فشار خون بالا است؛ ورزش منظم فشار را کاهش میدهد.
- سیگار و الکل: نیکوتین و الکل با آسیب به دیواره عروق و افزایش ضربان قلب، فشار را بالا میبرند.
- مصرف داروها: برخی داروهای ضدافسردگی، ضداحتقان یا ضدالتهاب ممکن است باعث افزایش فشار شوند.
- بیماریهای کلیوی: اختلال در عملکرد کلیهها میتواند تنظیم فشار خون را مختل کند.
- کیفیت خواب: بیخوابی یا آپنه خواب از عوامل مؤثر در فشار خون بالا است.
- هورمونها: تغییرات هورمونی بهویژه در دوران بارداری یا یائسگی میتواند فشار را نوسانی کند.
- وضعیت روحی و روانی: افسردگی و اضطراب طولانیمدت تأثیر مستقیمی بر فشار خون دارند.
در مجموع، شناخت و کنترل این عوامل از طریق سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، فعالیت منظم و آرامش ذهنی میتواند نقش چشمگیری در پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی داشته باشد.
آیا زیاد گرفتن فشار خون ضرر دارد؟
باید بگوییم که در حالت کلی خیر، اما در شرایط خاص باید احتیاط کرد.
اندازه گیری فشار خون در منزل اگر با دستگاه استاندارد و بازوبند مناسب انجام شود، آسیبی به رگها یا بافت بازو وارد نمیکند.
با این حال، اگر فشار بیش از حد گرفته شود یا بازوبند بسیار محکم بسته شود، ممکن است باعث کبودی خفیف یا احساس بیحسی موقتی شود.
همچنین در بیماران با مشکلات عروقی یا لنفی (مانند لنف ادم) باید از بازوی سالم استفاده شود.
در افراد سالم، گرفتن فشار خون چند بار در روز برای پایش دقیق مشکلی ایجاد نمیکند، ولی تکرار بیمورد آن میتواند باعث اضطراب و نوسان کاذب در نتایج شود.
توصیه میشود در صورت نیاز به کنترل منظم، تنها دو نوبت در روز (صبح و عصر) فشار خون اندازهگیری و میانگین آن ثبت شود.
در مجموع، زیاد گرفتن فشار خون در صورتی که اصول علمی رعایت شود، هیچ ضرری ندارد.
بهترین زمان برای اندازه گیری فشار خون در منزل
بهترین زمان برای اندازه گیری فشار خون در منزل معمولاً صبحها پیش از صبحانه و مصرف داروهای فشار خون است.
در این زمان، بدن در حالت طبیعیتری قرار دارد و نتایج واقعیتر خواهند بود.
اندازهگیری دوم بهتر است عصر یا شب، حدود یک ساعت پس از شام انجام شود تا تغییرات روزانه قابل بررسی باشند.
از اندازهگیری بلافاصله بعد از ورزش، نوشیدن قهوه یا کشیدن سیگار باید خودداری شود، زیرا این عوامل باعث افزایش موقت فشار میشوند.
اگر پزشک درمانی تجویز کرده، اندازهگیری در زمانهای مشخصشده اهمیت زیادی دارد تا تأثیر داروها به درستی ارزیابی شود.
در نهایت، ثبت دقیق زمان و مقدار فشار خون در دفترچه یا اپلیکیشن سلامت به پزشک کمک میکند تا روند کنترل فشار خون را بهخوبی تحلیل کند.
میزان فشار خون برای هر سن
میزان فشار خون برای هر سن متغیر است و با افزایش سن، معمولاً اندکی افزایش مییابد.
در کودکان فشار خون طبیعی حدود ۹۰/۶۰ میلیمتر جیوه است.
در بزرگسالان مقدار نرمال حدود ۱۲۰/۸۰ است.
در افراد بالای ۶۰ سال، فشار تا حدود ۱۳۰ یا ۱۴۰ سیستولیک نیز میتواند طبیعی تلقی شود.
با این حال، اگر عدد سیستولیک بالاتر از ۱۴۰ یا دیاستولیک بیش از ۹۰ باشد، احتمال فشار خون بالا مطرح است.
در مقابل، فشار کمتر از ۹۰/۶۰ ممکن است نشاندهنده افت فشار باشد.
پزشکان توصیه میکنند فشار خون با توجه به سن، وضعیت جسمی و بیماریهای زمینهای تفسیر شود.
در سالمندان کنترل بیش از حد فشار میتواند خطر افت فشار و سرگیجه ایجاد کند.
نحوه گرفتن فشار خون در منزل با دستگاه عقربه ای و دیجیتال
در نحوه اندازه گیری فشار خون در منزل با دستگاه عقربهای و دیجیتال، اصول پایه مشابه است، اما تفاوت در روش خواندن مقادیر وجود دارد.
در مدل عقربهای، باید گوشی پزشکی را روی شریان بازویی قرار داده و با باد کردن بازوبند، صداهای کوروتکوف را شنید.
اولین صدا نشاندهنده فشار سیستولیک و آخرین صدا فشار دیاستولیک است.
در دستگاه دیجیتال، این مراحل بهصورت خودکار انجام میشود و عدد فشار خون روی نمایشگر ظاهر میگردد.
مدل دیجیتال برای استفاده خانگی مناسبتر است، زیرا نیاز به مهارت پزشکی ندارد و خطای انسانی کمتر است.
در هر دو روش باید بازو در ارتفاع قلب قرار گیرد، فرد آرام باشد و از صحبت یا حرکت خودداری کند.
تفاوت فشار خون خانم ها و آقایان
تفاوت فشار خون خانمها و آقایان موضوعی علمی است که به فیزیولوژی بدن و هورمونها مربوط میشود.
معمولاً تا قبل از یائسگی، فشار خون خانمها کمتر از آقایان است، زیرا هورمون استروژن اثر محافظتی بر عروق دارد.
اما پس از یائسگی، با کاهش سطح استروژن، احتمال افزایش فشار خون در زنان بیشتر میشود.
در مقابل، آقایان در سنین میانسالی معمولاً فشار بالاتری نسبت به زنان همسن خود دارند، بهویژه اگر سبک زندگی کمتحرک یا مصرف بالای نمک و الکل داشته باشند.
عوامل دیگری مانند استرس، چاقی و ژنتیک نیز میتوانند باعث تفاوت در فشار خون دو جنس شوند.
نکات مهم و شرایط استاندارد قبل از اندازه گیری فشار خون
پیش از اندازهگیری فشار، رعایت نکات مهم و شرایط استاندارد قبل از اندازه گیری فشار خون در منزل الزامی است تا نتیجه دقیقتری بهدست آید.
- حداقل ۳۰ دقیقه قبل از اندازهگیری از مصرف قهوه، چای، سیگار و فعالیت بدنی خودداری کنید.
- مثانه باید خالی باشد، چون پر بودن آن باعث افزایش موقت فشار میشود.
- فرد باید حداقل ۵ دقیقه در حالت آرام و نشسته استراحت کند.
- بازوبند دستگاه باید دقیقاً همسطح قلب بسته شود.
- از صحبت یا حرکت هنگام اندازهگیری خودداری کنید.
رعایت این اصول باعث میشود فشار خون واقعی بدن بهدرستی ثبت شود و از نتایج نادرست جلوگیری گردد.
