مراقبت های لازم برای سوند معده
در این بخش به مراقبت های لازم برای سوند معده خواهیم پرداخت.
قبل از شروع کار لوله گذاری بینی معده باید موارد زیر را رعایت نمود:
– دبیمار از ۸ ساعت قبل از لوله گذاری باید ناشتا باشد.
– از مصرف اسپرین و رقیق کننده یک هفته قبل از شروع لوله گذاری باید خودداری گردد.
– در مورد هدف از لوله گذاری و روش وارد سازی ان به بیمار اموزش دهید.
– در مورد حالتها و احساسهای مورد انتظار در طی لوله گذاری توضیح دهید.
مراحل گذاشتن سوند معده به صورت دقیق و کامل
ابتدای کار دست های خود را بشویید.
بیمار را در وضعیت نشسته یا نیمه نشسته قرار دهید.
برای جلوگیری از ورود مواد غذایی به ریه بیمار پیش از هر بار تغذیه مطمئن شوید که
لوله در معده قرار دارد،
سرنگ را به لوله معده وصل کنید و مقداری از محتویات معده را به داخل سرنگ بکشید و
مجدداً آن را به معده تزریق کنید.
اگر محتویات معده به داخل سرنگ کشیده نشد ممکن است که لوله داخل معده نباشد و
باید توسط پرستار با تجربه بررسی شود.
باقیمانده معده را لاواژ نمایید. در صورتی که بیشتر از ۱٠٠ سی سی غذا در معده باقی مانده باشد،
نشان دهنده تأخیر در تخلیه معده است.
مایع کشیده شده را به معده بازگردانید و تغذیه بیمار را در آن جلسه حذف کنید.
شروع گاواژ بعد از ناشتا بودن بیمار با آب ساده یا سرم قندی ۵ درصد یا
آبمیوه طبیعی تازه ترجیحاً آب سیب صاف شده صورت گیرد.
بهتر است در شروع گاواژ از حجم ۵٠ سی سی هر ۴ ساعت استفاده شود و
در صورت تحمل حجم گاواژ هر ۴ ساعت ۲۵ سی سی اضافه شود
تا به میزان مورد نظر کارشناس تغذیه برسد.
اگر در موقع کشیدن مایع معده ترشحات سبز رنگ مشاهده شد به گاواژ دادن بیمار ادامه دهید.
ابتدا لوله معده را با فشار انگشتان خود ببندید تا از ورود هوا به معده جلوگیری شود
سپس سرنگ را از انتهای لوله جدا کنید و پیستون را از داخل سرنگ خارج کنید.
سرنگ را به لوله وصل کرده و لوله را با ۳٠ سی سی آب بشویید .
قبل از تمام شدن آب، محلول غذایی ولرم را که کامالً صاف شده به داخل سرنگ بریزید.
در تمام مدت سرنگ باید پر از محلول غذایی باشد.
شما با بالا و پائین بردن سرنگ و ایجاد فشار ملایم به جدار لوله می توانید سرعت ورود غذا به معده را کنترل نمایید.
مایع و پودر گاواژ باید به آرامی و در مدت ۱٠ تا ۱۵ دقیقه تزریق شود.
قبل از این که محلول غذایی به طور کامل تمام شود حدود ۳٠ تا ۵٠ سی سی آب ساده را به درون سرنگ بریزید تا لوله شسته شود.
شستشوی مرتب لوله قبل و بعد از گاواژ باعث پیشگیری از انسداد لوله می شود.
بیشتر بخوانید : سونداژ مثانه و معده در منزل
وارد کردن لوله:
– قبل از وارد کردن لوله باید مشخص شود که تا چه حدی از لوله لازم است به معده یا روده کوچک وارد شود.
– برای مشخص کردن طول مناسب لوله باید فاصله بین نوک بینی تا نوک نرمه گوش و سپس از آنجا تا زائده خنجری مشخص شود.
– برای قرارگیری لوله در معده ۱۵ سانتی متر و برای قرارگیری لوله در روده کوچک ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر به طول اندازه گیری شده افزوده می شود.
– هنگام وارد کردن لوله، بیمار معمولا در وضعیت نشسته قرار داده می شود
– فراهم کردن خلوت بیمار و تدارک نور کافی ضروری است.
– سوراخ بینی باید تمیز باشد و از نظر وجود هر گونه انسداد بررسی شود و سوراخ بینی بازتر برای وارد کردن لوله مورد استفاده قرار می گیرد.
– پزشک ممکن است با اسپری کردن تتراکائین (Cetacaine) به ناحیه دهانی حلقی باعث بی حسی مجرای بینی و مهار رفلکس اغ زدن شود.
– آموزش به بیمار برای غرغره کردن یک مایع بی حس کننده یا قرار دادن تکه های یخ در دهان به مدت چند دقیقه می تواند اثری مشابه با اسپری داشته باشد.
– بیمار را تشوشیق کنید از راه دهان نفس بکشد.
– به منظور ساده تر کردن ورود لوله، لازم است آن را با ماده قابل حل در آب لغزنده ساخت (ژله K-Y).
– پرستار باید در حین انجام این روش دستکش به دست داشته باشد.
– نوک بینی بیمار به طرف بالا و عقب کشیده می شود و لوله وارد می شود.
با رسیدن لوله به ناحیه بینی حلقی، از بیمار خواسته می شود که سر خود را کمی پایین نگه داشته و با جلوتر رفتن لوله شروع بع فرو دادن آن نماید.
– در صورت مجاز، فرو دادن جرعه های آب نیز می تواند کمک کننده باشد.
– ناحیه های دهانی حلقی باید مرتبا مشاده گردد. زیرا احتمال جمع شدن لوله داخل حلق یا دهان وجود دارد.
اطمینان از قرارگیری لوله در جای مناسب:
برای حفظ ایمنی بیمار، لازم است از قرارگیری لوله در محل مورد نظر اطمینان حاصل شود،
زیرا ممکن است لوله به طور تصادفی در ریه قرار گیرد بخصوص در بیماران پرخطر از جمله آنهایی که دچار کاهش
سطح هوشیاری و گیجی هستند، یا فاقد رفلکس های سرفه و اُغ زدن هستند.
– یکی از روشهای مرسوم تزریق هوا به داخل لوله و گوش کردن همزمان ناحیه اپی گاستر با گوشی می باشد تاصدادی ورود هوا شنیده شود.
– روش دیگر استفاده از روش سمع، ترکیبی از سه روش توصیه شده است:
۱- اندازه گیری طول لوله
۲- مشاهده مایع آسپیره شده
۳- اندازه گیری pH مایع آسپیره شده.
* بعد از وارد کردن، قسمت بیرون مانده آن اندازه گیری می شود و طول آن ثبت می شود.
سپس طول لوه بیرون مانده در هر نوبت کاری اندازه گیری می شود و
با طول اولیه مقایسه می شود. افزایش در طول لوله بیرون مانده ممکن است دلیل بر جابجایی لوله یا پاره شدن بالن باشد.
* مشاهده رنگ مایع آسپیره شده ممکن است به تعیین محل قرار گیری آن کمک کند.
– مایع خاج شده از معده اکثرا کدر و سبز رنگ، خون آلود و قهوه ای رنگ می باشد.
– مایع خارج شده از روده شفاف و به رنگ زرد یا صفرا می باشد.
– مایع پلور معمولا به رنگ زرد کم رنگ و سروزی است.
– ترشحات نای و برونشها به صورت خلط سفید رنگ است.
* تعیین pH مایع خارج شده از بقیه روشها دقیق تر است.
• pH مایع خارج شده از معده اسیدی است (۱ تا ۵)
• pH مایع خارج شده از روده حدود ۶ یا بالاتر است
• pH ترشحات ریوی ۷ یا بالاتر است.
نکته:
این روش در تغیه مداوم لوله ای چندان کارآمد نیست، چون pH 6/6 ماده غذایی، باعث خنثی کردن pH دستگاه گوارش می شود.
ثابت کردن لوله:
زمانی که از قرارگیری نوک لوله در محل مناسب اطمینان حاصل گردید،
سوند بینی معده ای لازم است که به بینی یا گونه بیمار ثابت شود.
– لوله بینی معده ای با نوار چسپ به بینی بیمار ثابت می شود تا از آسیب به جدار بینی حلقی جلوگیری شود.
– لوله های بینی روده ای بلافاصله ثابت نمی شوند زیرا حداقل ۲۴ ساعت طول می کشد تا آنها به روده برسند.
بررسی مداوم بیمار و برقراری عملکرد لوله:
در صورتی که از سوند بینی – معده ای برای برداشتن فشار از روی معده استفاده شده باشد،
معمولا آن را به یک ساکشن متناوب با فشار کم متصل می کنند.
– اگر از آن برای غذارسانی استفاده شده باشد، در فواصل غذایی انتهای آن مسدود می شود.
– قبل از دادن هر گونه دارو و یا مایع از قرار داشتن محل مناسب لوله باید اطمینان حاصل نمود.
– در صورت خروج تصادفی لوله بینی – معده ای بعد از اعمال جراحی مری یا معده، جایگیزنی مجدد آن باید توسط پزشک انجام شود.
– باید مقدار تمام مایع دریافتی، غذاها و مایع شستشو به دقت ثبت شوند.
– شستشو لازم است با سرم فیزیولوژی هر ۴ تا ۶ ساعت یکبار انجام شود تا همراه با بیرون کشیده شدن ترشحات، بیمار دچار کمبود الکترولیتی نشود.
– مقدار، رنگ و نوع تمام ترشحات باید هر ۸ ساعت یک بار بررسی و ثبت شوند.
بهداشت دهان و بینی
– رعایت دقیق و منظم بهداشت دهان و بینی بخش مهمی از مراقبت از بیما را شامل می شود.
– از اپلیکاتورهای مرطوب می توان برای تمیز کردن بینی استفاده کرد و به دنبال آن از نرم کننده قابل حل در آب ضروری است.
– دهان شویه مکرر باعث راحتی بیمار می شود.
– در صورت خشکی شدید مخاط بینی و حلق استفاده از دستگاه بخور مفید واقع می شود.
– هر ۲ تا ۳ روز یکبار لازم است چسب روی بینی تعویض شود و بینی از نظر تحریک پوستی مورد بررسی قرار گیرد.
-در صورت مجاز بودن، جویدن آدامس یا مکیدن آب نبات هم می تواند در رفع خشکی موثر باشد و بدین ترتیب از التهاب غدد پاروتید پیشگیری خواهد شد.
پایش و رفع عوارض احتمالی:
بیماران دارای سوند بینی معده ای یا سوند بینی روده ای مستعد ابتلا به مشکلات مختلفی،
شامل کاهش حجم مایعات بدن، عوارض ریوی و تحریکهای ناشی از وجود لوله می باشند.
این عوارض احتمالی نیازمند بررسی دقیق و مداوم هستند.
* نشانه های کاهش حجم مایعات بدن بیشتر شامل;
پوست و مخاط خشک، کاهش برون ده ادراری، لتارژی، افزایش تعداد ضربان قلب می باشند.
-برای بررسی حجم مایعات بدن اندازه گیری و ثبت دقیق مایعات خورده شده و دفع شده ضروری است.
– یافته های آزمایشگاهی، به خصوص مقادیر نیتروژن اوره خون و کراتینین باید به طور مرتب بررسی شوند.
– وجود تعادل منفی میعات در ۲۴ ساعت، افزایش خروج مایع از سوند بینی معده ای،
اختلال در مایع درمانی وریدی، یا هرگونه اختلال در دریافت یا خروج مایعات، باید گزارش شود.
* علایم و نشانه های عوارض ریوی عبارتند از:
بروز سرفه هنگام دادن دارو یا غذا از راه لوله، سختی در پاک کردن راه هوایی، تندی تنفس و تب.
– بررسی این عوارض به وسیله سمع منظم صداهای ریوی و کنترل مرتب علایمحیاتی انجام می شود.
– به بیمار توصیه می شود که به طور مرتب تنفس عمیق و سرفه کند.
– پرستار باید قبل از هر بار دادن غذا یا دارو از طریق لوله بینی معده ای باید از قرار داشتن آن در محل مناسب اطمینان حاصل نماید.
– آنتی اسیدها و متوکلوپرامید ممکن است برای کاستن از عوارض احتمالی تجویز شود.
* تحریک غشاهای مخاطی یکی از عوارض شایع لوله گذاری در دستگاه گوارش است.
– مخاط سوراخهای بینی، مخاط دهان، مری و نای مستعد تحریک و نکروز هستند.
– محلهای در معرض دید لازم است به طور مرتب مورد مشاهده قرار گیرند و از دریافت مایعات کافی توسط بیمار مطمئن بود.
– هنگام رسیدگی به بهداشت دهان، پرستار باید به دقت غشاهای مخاطی را از نظر علائم تحریک یا خشکی زیاد بررسی نمیاد.
– پرستار لازم است ناحیه اطراف غدد پاروتید را از نظر بروز هرگونه زخم یا توده مورد مشاهده و لمس قرار دهد.
– مخاط دهان باید از نظر تحریک و نکروز مورد بررسی گردد.
– بیمار لازم از نظر بروز التهاب مری و التهاب نای مورد بررسی قرار گیرد. نشانه های آنها شامل گلو درد و خشونت صدا می باشد.
خارج کردن لوله
– قبل از خارج کردن لوله، پرستار ممکن است از ۲۴ ساعت قبل آن را به طور متناوب کلمپ نماید تا از عدم بروز تهوع، استفراغ یا نفخ اطمینان حاصل کند.
– قبل از خارج کردن، ابتدا لوله با ۱۰ میلی لیتر سرم سرم فیزیولوژی شسته می شود تا ضمن پاک شدن مسیر لوله، از دور بودن آن از مخاط معده نیز مطمئن گردید.
– در صورت وجود بالن، هوان آن تخلیه می شود.
– هنگام خارج کردن لوله دستکش پوشیده می شود.
– به آرامی ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر از لوله خارج می شود. در این هنگام نوک لوله به مری می رسد; باقیمانده لوله به سرع از سوراخ بینی بیرون کشیده می شود.
– اگر لوله به راحتی خارج نمی شود هرگز نباید فشاری وارد آورد و مشکل را باید به اطلاع پزشک برسد.
-بعد از خارج شدن لوله، دهان شویه ضروری است.
